Kelas 6 (basa Jawa)

Assalamu'alaikum wr wb

- Alhamdulillah, piye pawartamu dina iki ? rak apik-apik bae ta ? muga-muga kaya mangkono.

- Ing kalodhangan iki ayo padha gladhi basa jawa maneh !


Ø  Tembang macapat. Kang kerep ana pitakonan : ‘tembang macapat cacahe ana pira ?’ mangka wangsulane, tembang macapat kuwi cacahe ana 11 (sewelas), yaiku : 1. Mas kumambang 2. Mijil, 3. Kinanthi, 4. Sinom, 5. Gambuh, 6. Asmarandana, 7. Dandang gula, 8. Durma, 9. Pangkur, 10. Megatruh, 11. Pocung.  

 Tembang macapat iku klebu golongane basa kang pinathok, kaiket wewaton kang arupa, yaiku :

1.       Guru gatra : yaiku, cacahe gatra (larik/baris) saben sapada (satembangan / 1 bait)).

2.       Guru wilangan : yaiku, cacahe wanda (kecap = suku kata) saben sagatra.

3.       Guru lagu : yaiku, dhong-dhinging swara (tibaning swara) saben pungkasaning gatra.

Tembang macapat iku cacahe ana 11, dene paugerane saben sak pada (setiap bait) kaya ing ngisor iki,

No

Arane tembang

Macapat

Guru

gatra

Guru lagu lan guru wilangan

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Maskumambang

4

12 i

6 a

8 i

8 a

 

 

 

 

 

 

2

Mijil

6

10 i

6 o

10 e

10 i

6 i

6 u

 

 

 

 

3

Kinanthi

6

8 u

8 i

8 a

8 i

8 a

8 i

 

 

 

 

4

Gambuh

5

i

10u

12 i

u

o

 

 

 

 

 

5

Sinom

9

8 a

8 i

8 a

8 i

7 a

8 u

7 a

8 i

12 a

 

6

Asmarandana

7

8 i

8 a

8 e

8 a

7 a

u

a

 

 

 

7

Dhandhang gula

10

10 i

10 a

8 e

7 u

9 i

7 a

6 u

a

12 i

7 a

8

Durma

7

12 a

7 i

6 a

7 a

8 i

5 a

7 i

 

 

 

9

Pangkur

7

8 a

11 i

8 u

7 a

12 u

8 a

8 i

 

 

 

10

Megatruh

5

12 u

6 i

u

8 i

8 o

 

 

 

 

 

11

Pucung

4

12 u

6 a

8 i

12 a

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ø  Kadidene tembang dolanan, tembang macapat ya mengku pitutur, sesorah lan surasane ing sadengah paugeraning panguripan ing madya pada (donya). Coba  setitekake tuladha ngisor iki :

Maskumambang

 

Wong tan manut pitutur wong tuwa ugi     12 i

Ha nemu duraka                                          6 a

Ing donyo tumekeng akhir                           8 i

Tan wurung kasurang surang                     8 a

 

Tembang mau ana 4 (patang) gatra/larik/baris kaperang kanthi guru wilangan lan guru lagu 12 i, 6 a, 8 i, 8 a, trep (cocok) karo tabel ing nduwur.

 

Dene pitutur/sesorahe (nasehatnya) yakuwi :

Bahwa orang yang tidak taat/patuh pada orang tua

Maka akan menemui derita

Di dunia dan akhirat

Dan akan mengalami kesengsaraan dalam hidupnya

 

Mijil

Dedalanne guna lawan sekti         10 i

Kudu andap asor                           6 0

Wani ngalah dhuwur wekasane     10 e

Tumungkula yen dipun dukani      10 i

Ruruh sarwa wasis                          6 i

Samubarangipun                             6 u

 

Perangane tembang ana 4 (patang) gatra, guru wilangan lan guru lagu 10 i, 6 o, 10 e, 10 i, 6,i 6 u

Lan pitutur/wewalere (nasehatnya) yakuwi :

Jalan untuk menjadi orang yang berguna dan kuat

Harus santun dan sopan

Berani mengalah tinggi derajatnya

Merndah bila diberi nasehat

Arif t dan bijak

Dalam segala hal

  

Pocung  kaperang ana 4 (patang) gatra

Ngelmu iku kelakone kanthi laku              12 a
Lekase lawan kas                                        6 a
Tegese kas nyantosani                                 8 i
Setya budya pengekesing dur angkara     12 a

 

 

Piweling/pituture (nasehatnya) yaiku :

Ilmu itu harus didapat dengan mencarinya

Maka tentu akan didapat

Artinya akan membawa kebahagiaan

Menjadi bekal untuk melawan kejahatan

- Ajar nulis lan maca aksara jawa.


Nulis tembung sing wis nganggo sandhangan : i (   i  ), u (  u  ), e (   e ), e ( [ ), o ( […..o )

Tuladha :

1.       mili  =  mili                                                     siji  =  siji

2.       gulu  =  gulu                                                   turu  =  turu

3.       legi  =  legi                                                     meri  = meri

4.       [r[n  =  rene                                                [l[l  =  lele

5.       [lo [ro =  loro                                           [co [ro = coro

Paten : r (  / ), ng (  =  ), h ( h ), pangkon (   \ )

Tuladha :

1.       by/ =  bayar                                                  ks/  =  kasar

2.       kc=  =  kacang                                               wy=  =  wayang

3.       gjh  =  gajah                                                zlh  =  ngalah

4.       bers\  =  beras                                             jrn\  =  jaran

Latihan, coba tulisen nganggo aksara jawa :

1.       kucing                                                               4.  macan

2.       ketan                                                                5.  dadar

3.       putih                                                                 6.  Kobong

tulisen nganggo huruf latin :

1.       pi tik\  =                                                    4.  [b [bk\  =

2.       b lu=  =                                                          5.  mu lih  =

3.       m bu/  =                                                          6.  ku si/  =

Nulis tembung sing aksara ‘r’ lan ‘y’ ne ana ning tengah

Tuladha :

1.       k] s  =  krasa                                          p] au  =  prahu

2.       k} t  = kreta                                           m} [n  =  mrene

3.       k- ai  =  kyai                                          b-/  =  byar

4.       p- /u  =  pyur                                              b-/ u  =  byur

Aksara ganten (pengganti) ‘re ( x )’ lan ‘le ( X )’

Tuladha :

1.       x c  =  reca                                                   x m  =  rega

2.       X mu  =  lemu                                                  X z  =  lenga

Latihan, coba tulisen nganggo aksara jawa :

1.      1.   Pramuka                                                          6.  gunung bromo

2.     2.    Sregep sinau                                                    7.  kreteg pring

3.      3.   Byar pet                                                           8.  byur-byuran

4.      4.   Kyai haji                                                           9.  lemah sawah

5.       5.  Reca watu                                                        10. rebo legi

Sing iki tulisen nganggo huruf latin :

1.      1.   p] bu k/ n                                                   3.  k- ai  p tih

2.       2.   ku ci= ai x=                                                   4.  te X sKe be s\

- Dak kira cukup, sugeng ngayahi sinahu ing omah, aja nganti ninggalake shalat, utamane kang limang wektu lan aja kendhat olehmu ndedonga marang Allah SWT, muga kowe lan keluarga tansah pinaringan rahmat, sehat lan tansah dilancarake sakabehing urusan. A m i n.

Wassalamu'alaikum wr wb.

Komentar

Postingan populer dari blog ini

Kelas 2 (B. Jawa/angka takeran)

Kelas 3 (B. Jawa)

Kelas 6 (b. Jawa/macapat ll)